Bebeklerde Görülen Ayrılma Korkusu
Bebekler yanlarına sevecen, güler yüzlü bir yabancı bile yaklaştığında kolaylıkla ağlayabilir, veya birçok şeyden kolayca korkabilirler. Anneden ayrılma, yüksek düzeyde bir ses veya suya girerken bile ağlama durumu gösterebilmektedirler.
İlk çocukluk dönemlerinde çocuklar anneyi, sesini, kokusunu ve tenini tanır ve annesi yanındayken kendini güvende hisseder. En ufak bir ayrılık, uzaklaşma bile çocuğun huzursuzlaşması için yeterlidir. Baba bile anne ile çocuk arasındaki ilişkiye sonradan dahil olur. İlk dönemlerde babalar çocuk için annenin yokluğunu telafi edemezler.
Her çocuk belirli dönemlerde bazı korkular yaşamaktadır. Birinin yanından ayrıldığında gösterdiği tepki genellikle 6. aydan sonra başlamaktadır. Bebek yanından ayrılan ve görmediği kişinin ortadan kaybolduğuna inanmaktadır.
Bebeğin ayrılık anında gösterdiği tepki anne ile bebek arasındaki ilişkinin yoğunluğun ile doğru orantılı olarak etki etmektedir. Normal ayrılma kaygısı 18. ayda zirveyi görürken 24. ayın sonlarına doğru bu tepki azalma gösterir. Yaklaşık olarak 3 yaş civarında çocuğun ayrılığı bilişsel olanak algılama kapasitesi gelişir ve bunun geçici bir durum olduğu fikri oluşmaya başlar.
Anne ve çocuğun ilişkisine bağlı olarak ayrılma kaygısı daha erken veya daha geç oluşmaya başlayabilir. Yabancı kişilerle temasın az olduğu, annenin bebeğin tüm bakım ve sorumluluğunu üstlendiği durumlarda bebek annenin yokluğunu ve anneden ayrılmayı idare etmekte daha fazla zorlanmaktadır.
Bebek kendini huzursuz hissettiğinde her türlü uyarıcı ve rahatsız edici kalabalık ve gürültü gibi durumları korkutucu algılayabilmektedir.
Ayrılık kaygısı, çocuğun annesinden ayrıldığında verdiği tepkinin yaşına göre beklenenden fazla olduğu durumlarda normal dışı olarak kabul edilmektedir.
Bu durumlarda anne ve babalar bebeğe nasıl tepki vermelidirler ?
Anne ve babalar ayrılık sırasında çocuğu bilgilendirmelidirler. Çocuk tepki verse dahi anne ve baba gideceğini ve geri döneceğini çocuğa söylemelidir. Önce kısa sürelerle çocuğun yanından ayrılarak bu duruma alıştırılmalıdır. Bu gibi dönemlerde önemli olan bir diğer nokta da çocuğun kendi evinde ve alışık olduğu bir yetişkinle kalıyor olması gerektiğidir. Ayrılığa öncelikle anne ve babanın hazır olması önemlidir. Anne ve baba çocuktan rahat bir şekilde ayrılabilirse çocuk da bu ayrılığı daha kolay kabul etmektedir.
Ayrılık sırasında çocuğu bilgilendirmek önemlidir. Çocuk cevap verse bile anne çocuğa gideceğini ve geri geleceğini söylemelidir. İlk olarak, çocuğun kısa bir süre için annenin işe gidip gelmesine alışması gerekir.
Bu çalışmalarda çocuğun kendi evinde güvendiği bir yetişkinle birlikte kalması önemlidir. Anne, çocuktan önce ayrılmaya hazır olmalıdır. Anne çocuğu kolayca terk edebiliyorsa, çocuk bu ayrılığı daha kolay karşılayabilir.
Bu yaş döneminde görülen bu kaygı ne kadar süre devam ederse sorun olarak görülebilir?
Eğer çocuk 2 yaşını geride bıraktığı halde hal anne ve babadan ayrılma konusunda şiddetli tepki ve korku gösteriyor, aşırı kaygılı davranıyorsa profesyonel bir yardım almak düşünülebilir.
Her çocuğun zaman zaman korkuları vardır. Bir partnerin ayrılmasına verilen tepki genellikle 6 ay sonra ortaya çıkar. Bebek, yanında olmayan, onu görmeyen kişinin gittiğine inanır.
Anne-çocuk ilişkisinin yoğunluğuna bağlı olarak ayrılık anında gösterilen tepki de yüksektir. İkinci yılın sonuna doğru reaksiyonun şiddeti azalmaya başlar. Normal ayrılık kaygısı 18 aylıkken zirve yapar. 3 yaş civarında çocuğun ayrılığı algılama bilişsel yeteneği gelişmiş ve bunun geçici olduğu fikri yerleşmiştir.
Ayrılık kaygısını azaltmak için ipuçları
- Uyurken veya oyun oynarken haberi olmadan evden çıkmayınız.
- Çocuğunuzun yanına ne zaman döneceğinizi anladığı bir dilde belirtin.
- Saat terimini bilmeyen bir çocuk için 1 saat geç gelmem oldukça belirsiz ve soyut. Açıklamanızın spesifik olduğundan emin olun.
- Çocuğunuzun korkularını anladığınızı gösterin.
- Çocuğunuzun utandığını, ağlayamayacak kadar büyük olduğunuzu söylemek yerine, korkularını anladığınızı, geri döneceğinizi ve onu çok sevdiğinizi söyleyin.
- Çocuğunuzla kaliteli zaman geçirin, her fırsatta onunla oynamaya çalışın.
- Bu, çocuğunuzun sizinle olan ilişkisini ve güvenini güçlendirecek ve ayrılık kaygısını kontrol etmeyi kolaylaştıracaktır.
- Çocuğunuza nereye gittiğinizi ve ne zaman döneceğinizi ayrılmadan önce mutlaka söyleyin.
- Belirsizlikten kaçının.
Ayrılık kaygısı yaşayan çocuklar annelerinden ayrılmak istemezler; hayatlarını onlara bağlı olarak yaşarlar. Ayrılık kaygısı olan çocuklar, bakıcılarından ayrılmaya gelince abartılı tepkiler sergilerler; ağlıyor, titriyor, huzursuz oluyor, fiziksel rahatsızlıklar ortaya çıkıyor, ebeveynlerine yapışıyor ve bırakmak istemiyor. Genelde ailenin sözleri çocukları teselli edemez. bu sorunu olan çocuklar; okula gitmeyi zor buluyorlar, karın ağrısı ve kusma gibi semptomları var, yalnız uyumak istemiyorlar ve bağımsız hareket etme yetenekleri çok sınırlı. Bu tür sorunlar; Aşırı korumacı veya yüksek kaygı düzeyine sahip ailelerde daha sık görülür.
