Motor Beceri Nedir? Nasıl Gelişir?
Motor beceri dünyaya gelinmesinin ardından duyu organlarının, beden ile tepki vermesi durumunu kapsar. Bebeklik dönemlerinde bu beceriler genellikle reflekslerden oluşur. Göz kırpmak, nefes almak, yutkunmak, yalanmak gibi refleksler doğumdan sonra kazanılır. Bu refleksler arasında bulunanlardan bazıları hayat boyu devam ederken bazıları da zaman içinde gelişebilir. Reflekslerin gelişmesi durumunda farklı davranışlar haline dönüşebilir.
Motor beceri nedir sorusu için doğumdan sonra gözlenen refleksleri de dahil etmek mümkündür. Hayat boyu devam edecek olan refleksler dışında kazanılan davranışların temelinde öğrenme durumu vardır. İnce motor ve kaba motor olarak ikiye ayrılan gelişim süreçleri söz konusudur. Motor becerilerin gelişim sürecinde organlar, duyu ve kaslar aynı anda çalışır.
Motor Beceri Gelişimi Nedir?
Motor becerileri gelişirken çocuğun büyüme hızı ile uyumlu bir şekilde öncelikle kas gruplarının kontrolü gelişir. Bu süreç içinde kazanılan becerilere kaba motor gelişimi denir. Yürümek, emeklemek, koşmak, denge kurmak, zıplamak gibi becerilerin hepsi büyük kas grubunun geliştiğini ve artık kullanılabildiğine işaret eder. Yakalama, tutma, kesme ve çizme gibi beceriler ise ince motor gelişimidir. Küçük kas grubunun gelişmesi ve kullanılabilmesi ile bu beceriler ortaya çıkar.
Küçük ve büyük kas grupları her bireyde gelişime açıktır, fakat daha etkili bir şekilde kullanılabilmesi için çalışmalar gerekebilir. Motor becerileri herkes tarafından geliştirilebilir ya da üzerinde durulmaması durumunda ihtiyaca göre gelişim gösterebilir. Egzersiz yapan kişinin becerileri daha hızlı gelişirken, egzersiz yapmayan bir kişinin becerileri yavaş gelişir.
Motor Beceri Gelişimi Çocuklarda Nasıldır?
Motor becerileri nelerdir sorusuna verilebilecek pek çok cevap bulunur. Kazanılan refleksler dahil birçok kas hareketi bu grubun içinde bulunur. Becerilerin gelişmesi süreci sağlıklı bir şekilde yürütülmelidir. Duygusal, zihinsel ve fiziksel olarak da çocukların gelişimi desteklenmelidir. Fiziksel gelişim, kemik ve kas gelişimi olarak düşünülebilir. Motor becerilerinin etkili bir şekilde kullanılabilmesi için en önemli husus, fiziksel gelişimdir. Çocuklarda fiziksel gelişim her dönemde desteklenmelidir.
Büyük kasların gelişmemesi durumunda çocuklar becerilerini gerçekleştirirken denge kurmada ve kuvvet bulmada güçlük çekebilir. Birkaç adım sonra düşme, sendeleyerek yürüme, koşma sırasında takılma gibi zorluklar yaşanabilir. Sadece büyük kas gelişimi için değil aynı zamanda küçük kasların gelişmemesi de ince motor becerilerini etkiler. Çocuklarda küçük ve büyük kas gelişimini desteklemek için farklı yöntemler tercih edilebilir. Motor becerilerini geliştiren oyuncaklar sayesinde kas gelişimi için çocuklar teşvik edilebilir.
Motor Beceri Gelişimini Etkileyen Faktörler
Motor becerisi gelişimi açısından sadece fiziksel gelişim önemli değildir. Aynı zamanda zihinsel gelişimin rolü de oldukça büyüktür. Büyük ve küçük kas gruplarının iyi bir şekilde gelişmiş olması durumunda, harekete geçmelerini sağlayan faktör zihinsel becerilerdir. Çocuklarda dikkatini verme, tepki verme ve algılama becerileri de gelişmiş olmalıdır. Yapılması gereken işi algılayamayan ve nasıl yapılacağını düşünemeyen çocuklar hata yapar. Motor beceri gelişiminde, duygusal gelişiminde yeri vardır. Çocuğun eylemde bulunması, harekete geçmesi gibi durumlarda teşvik edici bir faktördür.
Motor Beceri Gelişimi İçin Yapılacaklar
Bebek ve çocuklarda ilk gelişen büyük kas grubudur. Kaba motor becerileri için gerekli olan gelişimdir. Bu gelişim sayesinde bebeklerde kafasını dik tutma, emekleme ve tutunma gibi eylemler gerçekleşir. İlerleyen süreçlerde yürümeyi, koşmayı ve dengede durmayı öğrenebilir. Motor beceri oyuncakları sayesinde bebeklerin uygun bir şekilde gelişimi desteklenebilir. Çocuklarda kaba motor becerilerinin gelişmesi nedeniyle ilerleyen hayatında birçok başarı elde edilebilir.
Motor becerileri geliştiren oyunlar yaş grupları arasında farklılık gösterir. Dışarıdan temin edilebileceği gibi evde bulunan imkanlar ile kendi oyunlarınızı yapabilirsiniz. Çizgi ve bant çekilip, çocuğun üzerinde yürümesini sağlamak, tek ayak üzerinde yürüme, geri ve yan yürüme gibi farklı egzersizleri oyun haline getirebilirsiniz. Top oyunları ile hem eğlenceli vakit geçirilebilir hem de motor becerileri geliştirilebilir.
Motor becerileri geliştirme doğum sonrasından başlayarak hayat boyu devam ettirilebilir. Gelişime açık olan çocuklarda bu becerileri daha etkin bir şekilde geliştirmek mümkündür. Hem fiziksel hem de zihinsel olarak gelişime baştan başlayan çocukların bilinçli bir şekilde gelişimi desteklenmelidir. Bu durumda özellikle ebeveynler çocuklarına yardımcı olabilir. Çocukların motor becerilerinde sorun yaşaması durumunda doktora danışılması gerekebilir.
