Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü Nedir, Nasıl Anlaşılır, Nasıl Geçer?
Öğrenme güçlüğü; dinleme, konuşma, okuma, yazma, tartışma, problem çözme veya hesap yapmada zorluk yaşamak anlamına gelir. Aynı zamanda bu durum bilginin depolanmasını, işlenmesini ve üretilmesini zorlaştırmaktadır. Öğrenme güçlükleri en çok çocuklarda görülür, ancak yetişkinlerde de görülebilir. Pek çok durumda bireyler hayatları boyu öğrenme güçlüğü yaşadıklarını fark edemez ve hayatlarını bu şekilde sürdürür.
Çocuklarda Öğrenme Güçlüğünün Belirtileri Nelerdir?
Öğrenme güçlü özellikle çocuk yaşlarda meydana gelen yoğun belirtiler ile tespit edilmektedir. Bunun yanı sıra belirtiler çocukların farklı yaş gruplarında birbirinden farklı şekilde meydana gelebilir.
Okul öncesi süreçte meydana gelen belirtileri listelemek gerekirse;
- Çok geç konuşmaya başlama,
- Kelimeleri telaffuz etmede veya yeni kelimeler öğrenmede zorluk veya yavaşlık yaşama,
- Ayakkabı bağlama veya iliklemede zorluk gibi motor becerilerin eksikliği.
Çocukların ilkokul süreçlerinde gözüken belirtiler ise;
- Okumayı, yazmayı veya sayıları öğrenmeyi öğrenmede zorluk yaşama,
- Matematik gibi derslerde sembolleri karıştırma,
- Kelimeleri ters çevirerek kullanma,
- Yüksek sesle okumayı ve yazmayı reddetme,
- Saatleri ve yön kavramlarını ayırt edememe hesaplayamama,
- Yeni beceriler öğrenmenin çok uzun sürmesi,
- Sosyalleşme becerilerinin çok zayıf olması,
- Evde yapılması gereken ödevlerin unutulması.
Genel olarak öğrenme güçlüğü belirtileri bu şekilde olsa da öğrenme güçlüğü çeken her bireyin birbirinden farklı olduğunu ve tamamen aynı şekilde davranmalarını beklemek mantıklı değildir. Bu nedenle, özelliklerin tanımlanması ve teşhis edilmesi için ayrıntılı bir değerlendirme gereklidir. Öğrenme güçlüğünün nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte araştırmalar, bunların beyin yapısındaki işlevsel farklılıklarla ilişkili olduğunu öne sürmektedir. Bu farklılıklar kalıtsaldır. Ebeveynlerin benzer bir hikayesi varsa veya kardeşlerinden birinde öğrenme güçlüğü varsa, diğer çocuklarda ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Bazı durumlarda doğumdan önce veya sonra meydana gelen sorunlar (hamilelik sırasında alkol alımı, oksijen yoksunluğu, erken doğum veya düşük doğum ağırlığı gibi) da öğrenme güçlüğüne yol açabilir.
Öğrenme Güçlüğü Tanısı Nasıl Konulur?
Öğrenme güçlüğü nedir sorusuna verilen yanıt kadar, çocukların öğrenme güçlüğü yaşadıkları duruma tanı koyulması da oldukça önemlidir. Çünkü tedavinin başlaması için tanı konulması zorunludur.
Tanı koymak için çocuğun doğum öyküsü, gelişimsel özellikleri, okul başarısı, ailenin sosyokültürel özellikleri dikkate alınarak uzman hekim tarafından klinik değerlendirme yapılır. Tanı ölçütlerine göre gerekli müdahalelere rağmen aşağıdaki belirtilerden en az birinin olması ve çalışma ya da okul becerilerini kullanma güçlüğünün en az 6 aydır devam etmiş olması gerekir;
- Kelimeler yanlış veya çok geç okunuyor, çaba gerektiriyorsa,
- Okuduğunu anlamada zorluk çekiyorsa,
- Yazı yazmakta iyi değilse ve yazma zorluğu yaşıyorsa,
- Sayı algısı veya aritmetik zorluklar çekiyorsa,
- Rakamları algılamakta zorlanıyorsa.
Öğrenme güçlüğü alt tipleri arasında spesifik öğrenme güçlüğü; okuma güçlüğü (disleksi), matematik güçlüğü (diskalkuli) ve yazma güçlüğü (disgrafi) olmak üzere üç alt türe ayrılır. Öğrenme Bozukluğu yaşayan bireylerin öğrenme bozukluğu alt tiplerinden herhangi birine sahip olabildikleri bilinmektedir.
Öğrenme Güçlüğü Tedavisi Nasıl Yapılır?
Öğrenme güçlüğü tedavisine başlamak için öncelikle öğrenme güçlüğü çeşitleri hakkında bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Tüm öğrenme güçlüğü çeşitleri adına aynı yöntem ile tedavi edileceğini düşünmek doğru olmayacaktır. Bunun yanı sıra tedaviye başlamak için uzman hekimler tarafından çocuklara uygulanan öğrenme güçlüğü testi tanı koymak adına yardımcı olacak ve tanısı koyulan hastalığın tedavisi kısa süre içerisinde başlatılacaktır.
Öğrenme güçlüğünün tedavisinde ilk adım psikoloji eğitimi olmaktadır. bu noktada uzman hekimin gerçekleştirdiği tedavi kadar aile ve öğretmenler gibi çocuğun etrafında bulunan bireylerin çocuğa yaklaşımları da büyük bir rol oynamaktadır. Bu konuda uzman bir destek alındığında uzman hekim öğrenme güçlüğü ailelere öneriler vermekte ve bu öneriler ile ilerlemek tedaviyi hızlandırarak çok daha hızlı sonuç almayı mümkün hale getirmektedir.
Öğrenme güçlüğünün tedavisi uzun yıllar hatta bir ömür boyu devam edebilir. Hayat ile eş zamanlı ilerleyen bu tedavi en genel tanımıyla öğrenme güçlüğünü azaltmayı ve öğrenme güçlüğü yaşayan bireylerin hayatlarını daha kolay idame ettirebilmelerini sağlamaktadır.
Öğrenme güçlüğü olan bireyler ve eğitimleri özellikle çocuğun öğrenme güçlüğü yaşayan ebeveynler için çok önemlidir. Bu noktada ailelerin çocuklara yaklaşımı sevgili, destek ve cesaretlendirme içermelidir. Bu noktada asıl amacın öğrenme güçlüğünün tedavi etmek değil çocuğun yaşam kalitesini yükseltmek olduğunu göz ardı etmemek gerekir.
